Thµnh Phó Xu©n, vÒ sau ®­îc ®æi thµnh Kinh thµnh HuÕ, ®· tõng lµ kinh ®« cña n­íc ViÖt Nam trong suèt gÇn 400 n¨m (1558-1945).Kinh thµnh HuÕ do vua Gia Long x©y dùng vµo n¨m 1805 n»m ngay bªn dßng s«ng H­¬ng, ®Õn n¨m 1832 ®­îc vua Minh M¹ng tu söa l¹i. Bøc t­êng thµnh bao quanh kinh thµnh dµi 2,5km vµ xung quanh kinh thµnh vÒ phÝa ngoµi cã hµo réng. Du kh¸ch vµo kinh thµnh qua bÊt kú 10 cöa thµnh kiªn cè, mçi cöa ®Òu cã cÇu b¾c ngang qua hµo.

Bªn trong kinh thµnh lµ Hoµng thµnh n¬i vua tæ chøc nh÷ng buæi häp träng ®¹i. Cã bèn cöa ®Ó vµo Hoµng thµnh nh­ng cöa lín nhÊt vµ næi tiÕng nhÊt lµ cöa Ngä M«n dïng lµm cöa chÝnh ®i vµo Hoµng thµnh. Tö CÊm Thµnh n»m trong Hoµng Thµnh chØ dµnh riªng cho vua vµ gia ®×nh vua.

MÆc dï bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ trong suèt cuéc chiÕn tranh dµnh ®éc lËp nh­ng kinh thµnh HuÕ vÉn gi÷ ®­îc nh÷ng hiÖn vËt ®¸ng ghi nhí vµ g©y Ên t­îng gîi nhí vÒ thêi kú tr¸ng lÖ, huy hoµng cña triÒu ®¹i nh­ Cöu vÞ ThÇn c«ng – lµ nh÷ng vÞ thÇn b¶o vÖ Cung ®iÖn nh­ng chØ mang tÝnh chÊt t­îng tr­ng; §iÖn Th¸i Hßa lµ n¬i tiÕp ®ãn long träng; Khu nhµ ë cña quan triÒu ®×nh; vµ Cöu §Ønh thê c¸c vÞ Hoµng ®Õ nhµ NguyÔn.

L¨ng Tù §øc ®­îc x©y dùng trong mét thung lòng hÑp thuéc lµng Th­îng Ba, c¸ch thµnh phè HuÕ 8 km. L¨ng ®­îc x©y vµo gi÷a n¨m 1864 vµ 1867, gåm bøc t­êng thµnh réng lín, bªn trong cã gÇn 50 kiÕn tróc lín nhá kh¸c nhau. B­íc qua cöa Vò Khiªm, du kh¸ch sÏ ®Õn khu vùc hå L­u Khiªm, trªn hå cã Xung Khiªm T¹ vµ Dò Khiªm T¹ n¬i nhµ vua th­êng ®Õn ng¾m hoa, lµm th¬ vµ ®äc s¸ch.

§i tiÕp ba bËc tam cÊp b»ng ®¸ thanh dÉn vµo Khiªm Cung m«n, råi ®Õn §iÖn Hßa Khiªm n¬i tr­íc ®©y lµ n¬i lµm viÖc cña vua nh­ng nay lµ n¬i thê phông vua vµ hoµng hËu. Sau ®iÖn Hßa Khiªm lµ ®iÖn L­¬ng Khiªm còng lµ n¬i an nghÜ cña vua vµ sau nµy lµ n¬i thê mÑ vua, bµ Tõ Dò. Bªn ph¶i ®iÖn L­¬ng Khiªm lµ Oân Khiªm ®­êng, n¬i cÊt ®å ngù dông.

Ngay sau hai hµng t­îng quan viªn v¨n vâ uy nghi lµ Bi §×nh (nhµ bia) víi tÊm bia b»ng ®¸ thanh lín cã kh¾c bµi khiªm cung ký do nhµ vua so¹n ®Ó nãi vÒ cuéc ®êi, v­¬ng nghiÖp còng nh­ lçi lÇm vµ sai ph¹m cña m×nh. Trªn ngän ®åi n»m bªn kia hå b¸n nguyÖt TiÓu Khiªm TrÝ lµ Böu Thµnh x©y b»ng g¹ch n¬i ch«n cÊt thi hµi cña vua.

L¨ng Minh M¹ng n»m trªn ngän nói CÈm Kª c¸ch thµnh phè HuÕ kho¶ng 14km, gÇn ng· ba B»ng L·ng n¬i hîp nguån t¹o thµnh s«ng H­¬ng. L¨ng ®­îc khëi c«ng x©y dùng vµo th¸ng 9 n¨m 1840 vµ ®­îc vÞ vua nèi ng«i Minh M¹ng tiÕp tôc x©y dùng cho ®Õn khi hoµn tÊt vµo n¨m 1843.

L¨ng Minh M¹ng lµ mét m« h×nh kiÕn tróc qui m« gåm 40 c«ng tr×nh lín nhá bao gåm c¶ cung ®iÖn, ®Òn miÕu vµ l©u ®µi. §¹i Hång m«n – cæng chÝnh vµo l¨ng – chØ më mét lÇn ®Ó ®­a quan tµi cña vua vµo l¨ng sau ®ã ®­îc ®ãng chÆt. Du kh¸ch vµo tham quan l¨ng sÏ qua mét trong hai cæng – T¶ Hång m«n (cöa phÝa bªn tr¸i) vµ H÷u Hång m«n (cöa phÝa bªn ph¶i).

L¨ng Minh M¹ng víi hai hå vµ kiÕn tróc trang hoµng tuyÖt ®Ñp gåm c¶ cÇu thang “rång” bÊt hñ lµ mét trong nh÷ng l¨ng tÈm uy nghi, ®­êng bÖ nhÊt trong c¸c l¨ng tÈm vua nhµ NguyÔn.

§Õn th¨m l¨ng Gia Long, du kh¸ch cã thÓ ®i thuyÒn theo däc s«ng H­¬ng kho¶ng 18km hoÆc ®i theo ®­êng bé chõng 16km xuèng phµ Kim Ngäc, sau ®ã ®i bé thªm vµi c©y sè n÷a lµ ®Õn.

L¨ng ®­îc khëi c«ng x©y vµo n¨m 1814 vµ ®Õn n¨m 1820 th× hoµn tÊt, kh«ng chØ riªng l¨ng Gia Long mµ cßn c¶ mét quÇn thÓ l¨ng trong hoµng quyÕn.

Toµn bé khu l¨ng lµ mét quÇn s¬n 42 ngän ®åi lín nhá vµ ®­îc chia lµm 3 khu vùc. Khu vùc chÝnh gi÷a lµ l¨ng, mé vua vµ Thõa Thiªn Cao Hoµng HËu. Bªn ph¶i lµ ®iÖn Minh Thµnhm, n¬i thê Hoµnh ®Õ vµ Hoµng hËu thø nhÊt. Bªn tr¸i khu l¨ng lµ Bi ®×nh, nay chØ cßn lµ tÊm bia. Trªn tÊm bia vua Minh M¹ng cã kh¾c dßng ch÷ ca ngîi c«ng ®øc cña vua cha.

Vua Kh¶i §Þnh qua ®êi n¨m 1925, thä 40 tuæi vµ thi hµi ®­îc ch«n c¸ch thµnh phè HuÕ 10 km. L¨ng Kh¶i §Þnh kÐo dµi 11 n¨m, ®Õn n¨m 1931 míi hoµn thµnh. So víi l¨ng cña c¸c vÞ vua kh¸c, l¨ng Kh¶i §Þnh cã diÖn tÝch nhá h¬n nhiÒu vµ héi nhËp ®­îc c¸c dßng kiÕn tróc ph­¬ng §«ng vµ kiÕn tróc ch©u ©u.

§¸ng chó ý nhÊt lµ thµnh bËc ®¾p rång b»ng ®¸ (to lín nhÊt n­íc) dÉn vµo phßng chÝnh vµ ®iÖn Kh¶i Thµnh, trªn c¸c bøc t­êng ®iÖn ®­îc trang trÝ b»ng nh÷ng bøc kh¶m kÝnh nhiÒu mµu vµ sø.